Ноҳияи Сангвор яке аз гӯшаҳои кӯҳистонии кишвар аст, ки сарватҳои зеризаминии қиматбаҳо, аз ҷумла кони тилло дорад. Аксари сокинони ин ноҳияи кӯҳистон ба корҳои деҳқонӣ машғуланд. Солҳои пеш, қисми зиёди мардон барои дарёфти рӯзгор ба муҳоҷират мерафтанд.

Аммо тайи чанд соли охир, бо фаъол шудани корхонаҳои истихроҷ ва коркарди тилло, барои мардуми маҳаллӣ имконият фароҳам омад, ки дар Ватани худ кор кунанд ва сатҳи иқтисоди хонаводагии худро беҳтар намояндПрезиденти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, низ  дар яке аз суханрониҳои худ ба масъулин ва роҳбарони шаҳру ноҳияҳо, аз ҷумла ба масъулини ноҳияи Сангвор, дастур доданд, ки ба сокинон иҷозат дода шавад, то ба фаъолияти зарш(тиллошӯӣ) машғул шаванд. Ҳадафи асосии ин иқдом, беҳтар намудани сатҳи зиндагии аҳолӣ ва коҳиш додани муҳоҷирати меҳнатӣ мебошад.

Тавре аз мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияи Сангвор хабар доданд, соли гузашта дар ҳудуди ноҳия як қатор корхонаҳои заркоркунӣ фаъолият мекарданд. Бо истифодаи таҷҳизоти муосир онҳо ба истихроҷ ва коркарди тилло машғул буданд, ки ин на танҳо манбаи даромад, балки ҷойҳои нави корӣ низ фароҳам оварда буд.

Аммо имсол, бинобар ба охир расидани муҳлати иҷозатномаҳои фаъолияти ин корхонаҳо, кори онҳо муваққатан қатъ гардидааст.

Тибқи дастури Сарвари давлат, интизор меравад дар ояндаи наздик ба сокинон ва соҳибкорон имкониятҳои васеътар барои машғул шудан ба заршуӣ фароҳам гардад, то ин соҳа ба рушди иқтисоди маҳаллӣ ва беҳбудии зиндагии мардум мусоидат намояд.

Тавре мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, баъзе сокинони ноҳияи Сангвор бо истифода аз таҷҳизоти сохти дастӣ дар соҳили дарёҳо ва ҷойҳои муайян ба заршуӣ машғуланд. Назарсанҷиҳои гузаронидашуда низ тасдиқ мекунанд, ки онҳо то андозае тавонистаанд тилло ёбанд ва аз ҳисоби он сатҳи зиндагии худро то ҳадде беҳтар намоянд.

Ба гуфтаи сокинон, ин шуғл барои бархе аз хонаводаҳо манбаи иловагии даромад гардида, ба беҳбуди вазъи иҷтимоии онҳо мусоидат мекунад. Бо вуҷуди ин, фаъолияти мазкур асосан хусусияти мавсимӣ дошта, вобаста ба шароити обу ҳаво пеш меравад.

 

Сокинони ноҳияи Сангвор то куҷо имкон доранд, ки ба заршуӣ машғул шаванд?

Сокинони ноҳияи Сангвор то куҷо имкон доранд, ки ба фаъолияти заршуӣ машғул шаванд?

Бо ин ва чанд  савол хостем  ба Саидумаров Мирзоҷумъа, муовини сардори раёсат – сардори шуъбаи банақшагирии буҷети давлатии Раёсати вазорати молия дар ноҳияи Сангвор муроҷиат намоем.

 Мақсад аз ин пурсиш, огоҳ шудан аз он аст, ки оё шаҳрвандон метавонанд мустақиман ба ин шуғл машғул шаванд, ё танҳо корхонаҳои дорои иҷозатнома ҳаққи иҷрои чунин корро доранд.

 Саидумаров Мирзоҷумъа, муовини сардори раёсат – сардори шуъбаи банақшагирии буҷети давлатии Раёсати вазорати молия дар ноҳияи Сангвор,  дар суҳбат ба мо гуфт, ки то имрӯз аз шахсони машғул ба заршуӣ андоз рӯёнида намешавад, зеро ин фаъолияти шаҳрвандон ҳанӯз ба таври расмӣ пазируфта нашудааст.

 Ба гуфтаи ӯ, иҷозатнома барои машғул шудан ба заршуӣ аз тарафи Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Дар ҳоли ҳозир, дар ноҳияи Сангвор 305 нафар сокин бо гирифтани чунин иҷозатнома ба заршуӣ машғуланд.

 

Маблағи иҷозатнома се нишондиҳандаро дар бар мегирад:

 * як нишондиҳанда барои тартиб додани ҳуҷҷатҳо;

* ду нишондиҳанда барои худи иҷозатнома.

 Як нишондиҳанда баробари 75 сомонӣ муайян шудааст. То 1-уми январи соли 2025, ҳамаи ҳуҷҷатгузорӣ тариқи Раёсати молияи ноҳия ба Вазорати молия пешниҳод мешуд. Аммо аз оғози соли ҷорӣ, ҳама гуна ҳуҷҷатгузорӣ танҳо ба шакли электронӣ ба Вазорати молия ирсол мегардад.

 Ба гуфтаи Саидумаров Мирзоҷумъа,  шумори зиёди шаҳрвандон бидуни гирифтани иҷозатнома ба заршуӣ машғуланд. Ӯ инро вобаста ба сиёсати иҷтимоии давлат донист ва гуфт, Президенти мамлакат борҳо дар суханрониҳои худ таъкид кардаанд, ки ба мардум имконият диҳанд, то рӯзии худро пайдо кунанд.

 Дар ҳоли ҳозир, дар ноҳия се нуқтаи расмии хариди тилло фаъолият доранд, ки бо нархи аз ҷониби давлат муайяншуда тиллоро харидорӣ мекунанд. Ҳамаи онҳо иҷозатномаи қонунӣ доранд.

 Маҳдудиятҳо ва қоидаҳои истифодаи таҷҳизот дар заршуӣ

Саидумаров Мирзоҷумъа илова кард, ки кормандони Раёсати молия ба шахсони машғул ба заршуӣ маслиҳат ва машварат медиҳанд. Аммо баъзан ҳолатҳое ба назар мерасад, ки одамон аз қоидаҳо огоҳ нестанд. Масалан, як иҷозатнома танҳо барои як нафар дода мешавад, вале баъзеҳо мехоҳанд бо як иҷозатнома чанд нафар кор кунанд, ки ин мувофиқи қонун нест.

 Дар идома гуфт, ки  ба шахсони машғул ба заршуӣ оид ба истифодаи дурусти таҷҳизот маслиҳат ва машварат низ дода мешавад. Тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, №600 «Дар бораи канданиҳои фоиданоки паҳншудаи зеризаминӣ», асбобу анҷоме, ки барои заршуӣ истифода мешавад, набояд зиёда аз 50 қувваи асп бошад.

 Ҳамчунин, маҳдудияти дигар ин аст, ки дар ҳудуди корхонаҳои заркоркунӣ умуман кор кардан иҷозат дода намешавад. Иҷозатномае, ки аз Вазорати молияи кишвар дода мешавад, на танҳо барои як маҳал ё минтақа, балки дар тамоми ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон эътибор дорад.

 

 Нақши ин зумра  дар рушди иқтисоди ноҳия

 Ба гуфтаи Саидумаров М., саҳми заршӯён дар иқтисоди маҳаллӣ хеле назаррас аст. Хариду фурӯши тилло ба иқтисоди ноҳия таъсири бузург мерасонад, зеро бо беҳтар шудани зиндагии мардум, иқтисоди ноҳия низ рушд меёбад.

 Ӯ таъкид кард, ки барои ба таври расмӣ роҳандозӣ кардани заршуӣ зарур аст, ки корхонаҳои хурду миёна таъсис дода шаванд ва бо гирифтани иҷозатномаи қонунӣ фаъолият намоянд. Ҳар як чунин корхона метавонад ҷавонони бекорро ба кор ҷалб намояд, ки ин на танҳо манбаи даромад ва андозбандӣ мегардад, балки ба беҳбуди зиндагии мардум, коҳиши бекорӣ ва кам шудани муҳоҷират мусоидат хоҳад кард.

 Алиева Наҳтутӣ

 

 

Ҷудоии оилаҳо поёни масъулият ба фарзанд нест!

    Имрӯз масъалаи супоридани ҳаққи фарзандон, яъне алимент, яке аз масъалаҳои мубрами рӯзмарра табдил ёфтааст, ки дар маркази таваҷҷуҳи ҷомеа ва мақомоти масъул қарор дорад. Бисёр вақт дида мешавад, ки баъзе аз волидайн, хусусан падарони ҷудошуда, аз иҷрои уҳдадориҳои худ нисбати таъмини фарзанд сарпечӣ мекунанд.

      Ин амали носавоб на танҳо боиси вазнин шудани зиндагии модар ва кӯдак мегардад, балки ҳуқуқҳои қонунии кӯдакро поймол менамояд. Фарзанд ҳақ дорад, ки пас аз ҷудо шудани падару модараш низ аз шароити муносиб бархӯрдор бошад ва ин масъулият, пеш аз ҳама, бар дӯши волидон њаст ва мемонад.

      Бо мақсади таъмини ҳимояи ҳуқуқи кӯдакон ва иҷрои уҳдадориҳои қонунии падару модар, Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба алимент роҳҳои ҳуқуқӣ ва механизми иҷрои ҳатмии он, аз ҷумла тавассути суд ва ниҳодҳои дахлдорро муайян намудааст.

       Дар чунин шароит ҳар як падару модар , новобаста аз вазъи иҷтимоиву иқтисодӣ, бояд дарк намояд, ки таъмини фарзанд на танҳо қарзи қонунӣ, балки қарзи виҷдонӣ ва инсонӣ низ мебошад.

     Таърихи таҷрибаи кории мо дар  мақомоти дахлдор нишон медиҳад, ки мутаассифона, дар ҷомеа ҳолатҳое ба мушоҳида мерасанд, ки баъзе ҷавонон, ки худро "ҷавонмард" меноманд, аз супоридани алимент ба фарзандони худ саркашӣ мекунанд. Онҳо на танҳо ҳуқуқҳои қонунии кӯдакро нодида мегиранд, балки ҳуқуқу масъулияти шахсии хешро низ намедонанд ё нодида мегиранд.

    Падару модар на танҳо аз лиҳози ахлоқӣ ва виҷдонӣ, балки бо қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муваззафанд, ки фарзанди худро таъмин ва нигоҳубин намоянд. Саркашӣ аз супоридани алимент, ин на танҳо беэҳтиромӣ ба ҳаёти тифл ва ранҷу заҳмати модар аст, балки вайрон кардани қонун ва сарпечӣ аз уҳдадории шаҳрвандист, ки барои он ҷавобгарии ҳуқуқӣ ва маъмурӣ, ҳатто ҷазои ҷиноятӣ пешбинӣ шудааст.

      Дар асоси дастуру супоришҳои Сарвари давлат оид ба самаранок истифода бурдани нерӯи барқ ва пешгирии талафоту дуздии он ва таҳлилу нигарониҳои муовини Сарвазири мамлакат, дар толори Қасри фарҳанги ноҳия ҳамоиши муҳим баргузор гардид.

      Дар ин ҳамоиш намояндагони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, аз ҷумла прокурор, намояндаи  ШВКД, сардор ва масъулини самти амният, раиси суд ва  роҳбарони тамоми ташкилоту муассисаҳо ва инчунин намояндагони ҷамоатҳо ва мардум иштирок доштанд.

      Мавзӯи асосии ҷаласа ба истифодаи оқилонаи нерӯи барқ, пешгирии талафот ва дуздии он равона шуда, дар ҷараёни он масъалаҳои мубрами риояи интизоми энергетикӣ, сабабҳои асосии талафоти нерӯи барқ ва роҳҳои коҳиши он мавриди баррасии ҷиддӣ қарор гирифтанд.

     Прокурори ноҳия, сардори амният ва дигар шахсони масъул дар суханронии худ таъкид доштанд, ки истифодаи ғайриқонунии нерӯи барқ ҳамчун қонуншиканӣ ҳисобида мешавад ва барои он ҷавобгарии ҳуқуқӣ пешбинӣ шудааст. Инчунин, ба роҳбарони ташкилотҳо ва шаҳрвандон доир ба роҳҳои дурусти истифодаи барқ, пардохти саривақтии ҳаққи он ва риояи қоидаҳои техникӣ дастур ва тавсияҳо дода шуданд.

       Раиси ноҳия Давлатзода Маҳмадшоҳ Ғайрат  ба масъулин ҷиҳати татбиқи дастуру супоришҳои Пешвои миллат ва риояи талаботи қонун дар самти истифодаи самараноки нерӯи барқ, пешгирии талафот ва дуздии он супоришҳои қатъӣ доданд.

Мавсуф таъкид дошт, ки:
     «Ҳар як роҳбар, корманди соҳаи барқ ва дигар мутасаддиён бояд дар ҷойи худ бошанд, иҷрои вазифаҳои хизматиро бо масъулияти баланд ба роҳ монанд. Қонуншиканиҳо, махсусан истифодаи ғайриқонунии нерӯи барқ, бояд сари вақт ошкор ва ба таври қатъӣ баррасӣ шаванд. Мо уҳдадорем, ки дастуру супоришҳои Сарвари давлатро амалӣ намуда, дар самти тарбияи шаҳрвандон, баланд бардоштани маърифати истифодаи дурусти нерӯи барқ ва ҳифзи манфиатҳои давлатӣ бетараф набошем».

    Кишоварзӣ дар ноҳияи Сангвор яке аз шуғлҳои асосии сокинон маҳсуб ёфта, дар таъмини амнияти озуқаворӣ ва рушди иқтисоди маҳаллӣ саҳми арзанда дорад. Мардум бо истифода аз имкониятҳои табиӣ ва иқлимии минтақа ба парвариши зироатҳои ғизоӣ, полезӣ ва чорводорӣ машғуланд.

     Аз ҷумла, картошкапарварӣ дар ноҳия мавқеи муҳим дорад. Ҳоҷагиҳои деҳқонӣ дар фасли баҳор ва аввали тобистон корҳои саҳроиро бо маром ба роҳ монда, дар мавзеъҳои мувофиқ кишти картошкаро ба анҷом мерасонанд. Бо мақсади баланд бардоштани ҳосилнокӣ, деҳқонон аз усулҳои муосири агротехникӣ истифода мебаранд.

    Айни ҳол, корҳои парвариш ва нигоҳубини зироатҳо ҷараён дошта, кишоварзон аз мусоид омадани ҳаво истифода бурда, ба захирасозии об, мубориза бо ҳашароти зараррасон ва риояи муқаррароти агротехникӣ диққати ҷиддӣ медиҳанд.

     Тибқи иттилоъи сардори шуъбаи кишоварзии ноњияи Сангвор М. Ќаландаров, дар ноҳия ва мувофиќи дастури Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 12 октябри соли 2024, ки майдони кишти асосии картошкаро барои соли 2025 дар ҳаҷми 800 гектар муайян кардааст, омодагии ҳамаҷониба барои иҷрои ин нақша доранд. Ин майдон аз ҳисоби тамоми шаклҳои хоҷагидорӣ, аз ҷумла хоҷагиҳои деҳқонӣ, хоҷагиҳои калон ва хурд, ҷамоату деҳот ва соҳибкорон таъмин карда мешавад.

     Мақсади асосии ин тадбирҳо афзун намудани истеҳсоли картошка дар ноҳияи Сангвор ва таъмин намудани аҳолии ноҳия ва вилоят бо маҳсулоти босифати ғизоӣ мебошад. Ҳамчунин, ин дурнамо саҳми муҳим дар таъмини амнияти озуқавории ноҳия ва рушди иқтисоди маҳаллӣ хоҳад дошт.

     Шуъбаи кишоварзии ноҳия бо кӯмаки мутахассисон ва ҷалби сокинон барои татбиқи ин нақша чораҳои амалӣ андешида, ба таъмини агротехника, дастрасии маҳсулоти тухмии босифат ва машваратҳои техникии замонавӣ диққати ҷиддӣ медиҳанд.

      Бо таваҷҷуҳ ба дастуру супоришҳои Президенти мамлакат ва Сарвазир, дар соли 2025 кишти картошка дар майдони 800 гектар дар ноҳияи Сангвор амалӣ карда шуда, боиси рушди соҳаи кишоварзӣ ва таъмини пешрафти иқтисоди маҳаллӣ хоҳад гашт.

       Аз ҷониби Вазорати кишоварзӣ ва корхонаҳои ёрирасон барои кишти картошка дар соли 2025 дар ноҳияи Сангвор 48 тонна тухми картошка ворид карда шудааст. Ин тухмӣ тибқи тартиби муайян ба хоҷагиҳои деҳқонии ҳудуди ноҳия тақсимоти саривақтӣ ва дуруст шудааст.