Нашр шуд: 31 Марти 2025

Диданд: 41

    Вазъи ҷаҳони имрӯза моро маҷбур мекунад, ки бештар аз гузашта ҷавонони худро огоҳ кунем. Махсусан, дар ин замони бархӯрди манфиатҳои миллату халқҳои гуногун бояд ҳар модару падар ба тарбияи фарзандон диққати махсус равона кунад.
    Гурӯҳҳову ҳаракатҳои гуногун ҳамчун абзори иҷрокунандаи амал, аз қишри осебпазири ҷомеа, ки аз донишҳои динию дунявӣ бебаҳраанд истифода мекунад.
   Тадқиқоти олимони ҷаҳон нишон медиҳад, ки мағзшӯйӣ комил метавонад инсонро ба корҳои касифе такон диҳад, ки инсони солимақл аз шуниданаш ҳатто ба ларза биёяд.
    Пас мо бояд дар муқобили мушакҳои ҳамлаҳои зеҳнии ҳадафмандона падофанди худро дошта бошем. Мо бояд тафаккури ҷавононро таҳаррук бахшида, то он манзил расонем, ки аз хавфи чунин хатарҳои рӯзафзун эмин бошанд.
    Ҳангоме ки наврас дар оила рафтору гуфтори хонаводаро мебинад, то як андоза рафторҳои ояндааш ба онҳо наздик мешавад. Агарчи баъзе ҳолатҳои истисноӣ ҳам ҳаст, аммо ин тарбияи оила ҳамоно дар нигоҳдории андеша, ҳувият, фарҳанг, шахсият, тасмимоти сиёсӣ, рафторҳои инсон дар мақоми аввал аст. Вижагиҳои инсони инсондӯсту худогоҳро бузургони мо ба ин шакл баршумурдаанд. Камол он аст, ки аз худ бошӣ огоҳ, Чӣ дар хилват, чӣ дар саҳро, чӣ дар роҳ. Қадами аввали мо дар беҳсозии вазъи кунунӣ ин ҳарчи бештар огоҳ кардани мардум, махсусан ҷавонон аз вазъи кунунии ҷамъияти инсонии олам мебошад. Падидаи номатлуби терроризм, ки имрӯз ба мисли алафҳои нолозим дар полизи инсоният давидааст, ҳамаро бояд нигарон кунад.
    Аз ҳама пеш ҳамаи мо ба наздикони худ бояд огоҳӣ расонем, ки аллакай гурӯҳҳои манфиатҷӯ чангакҳои худро партофтаанд ва интизори сайди навбатии худ ҳастанд. Дар ҳалли ин мушкил бояд мо ҳама саҳмгузорӣ кунем, чӣ тавре, ки шоир гуфтааст: Кори замона хуб ба як тан намешавад, Бо як чароғ деҳкада равшан намешавад.
      Аз як гиребон сар баровардани мо роҳи муваффақиятҳоро дар ин кор бароямон ҳамвор мекунад. Дастурамали асосии мо бояд дар ин раванд, муборизаи оштинопазир ба андешаҳои ғалат, ҳимояи арзишҳои миллӣ, истифода кардани мероси фарҳангию таърихие, ки аз ниёгонамон боқӣ мондааст, фароҳам овардани як фазои иттилоотии муътадил, беҳтар намудани маданияти ҷавонон, имконияти рушдёбӣ додан ба наврасон, таблиғу тарғиб кардани андешаҳои миллӣ, паҳн намудани афкоре, ки ба созандагӣ даъват мекунад ва фароҳам овардани ҷойҳои корӣ мебошад.

Нашр шуд: 14 Марти 2025

Диданд: 46

- Таъсир ба ҳадафҳои ояндаи ифротгароён

 - Идораи тафаккури ҷавонон аз ҷониби онҳо…

- Пешгирӣ аз ин вабо кадом аст?

- Мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм дар чаҳон сартосарӣ аст.. Ё чаро муборизон муваффақ намешаванд?

- Садои қурбониҳо дар таърих ва ҷаҳон…

     Масъалаи гумроҳшавии ҷавонон масъалаи ҷиддӣ ва нигаронкунанда аст. Ин раванд одатан натиҷаи чандин омилҳо мебошад, ки ба ояндаи онҳо таъсири манфӣ мерасонад. Мутаассифона, ҷавонони нисбатан соддалавҳ ва зудбовар бештар ба банди иедологияҳои гурӯҳҳои ифротгаро афтода, ояндаи худро бештар зери хатар мегузоранд. Модоме, маълум аст, терроризм ва экстремизм аз ҳама хавфноктарин ва басо ҳам як мушкилоти пешбининашавандаи ҷаҳони муосир маҳсуб меёбанд. Амалиёти террористӣ бо истифода аз техникаи муосир силоҳ ва воситаҳои робитавии навбаромад сол ба сол мутташакилтар ва бераҳмонатар мегардад. Аммо, ҳанӯз ҷавонони гумроҳ ба фиреби онҳо дода шуда, аз ҷониби ифротгароён мафкураи эшон идора карда мешавад, ки ин хатар ба амнияти ҳар давлату миллате дорад. Ва хонандаи азиз, мо тасмим гирифтем, дар заминаи ҳамин мавзуи мубрам бо Нозим Нурзода, корманди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон чанд саволу масъалаеро дар миён гузорем. Мусоҳибамон дар оғоз ин вабои номатлуби асрро шарҳ дода, гуфт, ки:

 -Мавзӯи терроризму экстремизм ва радикализм ин на дирӯзу имрӯз, балки аз қадим ва таърих садои даҳшатнокаш ба гӯш мерасад. Ва бо истифода аз абзори дин ё омилу фактори дин дар бозиҳои геополитикӣ ҳануз аз асрҳои миёна вуҷуд дошт. Лекин дар асри 21 дар шароити имрӯза ин фишангу фишорҳо болои дигар давлатҳо аз ҳамин факторҳо истифода шуд, яъне аз дин истифода мешавад. Ин ҷараён дар раванди ҷаҳонишавӣ шохаҳои гуногуне пайдо кард, ки ДОИШ-у «Ал-қоида»-ву дигарҳо парвардаи як мактабанду ҳадафшон низ як аст. Мактаби онҳо даҳшатнок аст. Мактаби онҳо инсониятро аз инсонҳо мегирад, қатлу ваҳму даҳшату хунрезиро меомӯзад. Ҷавононро бо идеологиашон мағзшӯӣ мекунанд. Онҳоро ба майдони ҷанг мекашад. Ва номи динро зери ниқоби ришу, сатру ҳаҷравиҳояшон чанд бесаводи номуносиб ба дунё сияҳ нишон медиҳад. Ҳамаи ин корҳои сиёсии онҳо ба хотири манфиатҳост. Ба хотири нест кардани номи як миллат асту як давлатро аз байн бурдан аст, на бештар. Аммо, ҳайҳот, ки баъзе ҷавонони гумроҳи мо он қадар холиву пучу бемағзанд, ки ба онҳо пайравӣ мекунанд. Он навору роликҳояшонро дар шабакаҳои иҷтимоӣ тарғиб месозанд.

-Имрӯз тамоми давлатҳои дунё ба қавле барои пешгирӣ аз чунин падидаҳои номатлуб саршор аз хуну хасму дард мубориза эълон кардаву аммо, муваффак намешаванд, чаро?

-Он эътилофҳое, ки давлатҳои дунё мекунанд дар қиболи ҳамин ҳаракатҳову ифротчиҳо ва он муборизаҳое, ки эълон месозанд, онҳо аз сиёсати дустандарта, ки ин суханро Пешвои миллати мо низ ҳамеша гӯшзад мекунанд, истифода мебаранд. Яъне, он чӣ ки мегӯянд, ба он амал намекунанд ва барои ин ё он чорабиниҳо чунин суханҳоро паҳну интишор месозанд. Он эътилофҳо барои ҳамин то имрӯз самар намедиҳанд. Ҳодисаҳои охире, ки 2 марти соли 2024 дар шаҳри Москваи Федератсияи Россия рух дод бори дигар ҷомеаи ҷаҳониро ҳушдор дод, ки танҳо муборизаи ҳадафмандона, муборизаи муваффақона, ё ба истилоҳ муборизаи системавӣ метавонад, ин чолишу таҳдидҳоро ва ин хатарҳоро поин барад. Аммо, ба куллӣ аз байн бурда наметавонанд. Чаро, ки имрӯз интернет ва воситаҳои муассири техникӣ ва фанӣ дар ихтиёри ин гурӯҳҳо аст. Ва аз ҷавонони хомандешаи мо бисёр истифода мебаранд.

-Фазои холии иттилоотӣ, ки дар он иттилоот кофӣ ё дуруст нест, метавонад бо роҳҳои гуногун ба ҷавонон таъсир расонад. Вақте , ки фазои иттилоотӣ холӣ аст, гурӯҳҳои ифротӣ метавонанд осонтар бо ҷавонон муносибат кунанд, зеро онҳо он манбаъҳои маълумотие ҳастанд, ки дастрасии эшон осон аст… Ба ин андеша чӣ назар доред?

-Бо як ибтикороте, ки ҷомеаи маданиву фарангии мо мекунад ин кам аст. Ва чизи дигар ин, ки таъсири кору амали ин гӯна шахсиятҳову созмонҳову ҳаракатҳо дар зеҳни ҷомеаи мо масъалаи дигарест, ки бояд сари он ҷиддитар андеша намуд. Дар чанд сол, ки фазо як кам холӣ монд, бинед, ки фазоро чӣ гӯна пахш карданду аз ҷавонон чӣ гӯна истифода мебаранд. Хурофот дар 10 – 15 соли пеш хуруҷ кард. Ба хусус дар матбуоти мустақил. Инҳо албатта, ки ба зеҳни наврасу ҷавони мо таъсир мерасонанд. Ё таблиғоте, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ ва ё фазои маҷозӣ сурат мегиранд. Ҷавонони мо, ки бо компютер ва бозиҳои он ҷалб карда мешаванд, ифротгароёну террористон ҳамаи онҳоро зери назорати хеш қарор дода, аввал хуб меомӯзанд ва баъдан оҳиста, оҳиста ҷавононро ба кору амали хеш мекашанд. Инро албатта аксари ҷавонон дарк намекунанд, ва бозиҳои интернетиро як бозии оддӣ меҳисобанд. Вале онҳо аз ҷиҳати равонӣ мағзшӯӣ карда мешаванд, баъдан ин қишри осебпазирро ба майдони даҳшатбори ифротгароиву террористӣ ҷалб месозанд. Дар ин масир баҳри пешгирӣ, як олам корҳоеро бояд анҷом диҳем. Пеш аз ҳама масъулони самти мактабу маориф барномарезии хубу таъсирнок бояд пешниҳод кунанд, баъдан фарҳангиёну аҳли зиё, филму адабиёту ва он чизҳои заруриро пешниҳод созанд, инчунин дигар аҳли зиё бо як маърӯзаи хушку холӣ неву бо чанд барномаҳои боқуввату муассир ҷавононро атрофашон ҷамъ созанд, то тавонанд дар зеҳни насли наврасу ҷавон идеологияи ифротгароёнро барҳам зананд. Вагарна, ин кори саҳлу осон набувад.