- Диданд: 18
- Таъсир ба ҳадафҳои ояндаи ифротгароён
- Идораи тафаккури ҷавонон аз ҷониби онҳо…
- Пешгирӣ аз ин вабо кадом аст?
- Мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм дар чаҳон сартосарӣ аст.. Ё чаро муборизон муваффақ намешаванд?
- Садои қурбониҳо дар таърих ва ҷаҳон…
Масъалаи гумроҳшавии ҷавонон масъалаи ҷиддӣ ва нигаронкунанда аст. Ин раванд одатан натиҷаи чандин омилҳо мебошад, ки ба ояндаи онҳо таъсири манфӣ мерасонад. Мутаассифона, ҷавонони нисбатан соддалавҳ ва зудбовар бештар ба банди иедологияҳои гурӯҳҳои ифротгаро афтода, ояндаи худро бештар зери хатар мегузоранд. Модоме, маълум аст, терроризм ва экстремизм аз ҳама хавфноктарин ва басо ҳам як мушкилоти пешбининашавандаи ҷаҳони муосир маҳсуб меёбанд. Амалиёти террористӣ бо истифода аз техникаи муосир силоҳ ва воситаҳои робитавии навбаромад сол ба сол мутташакилтар ва бераҳмонатар мегардад. Аммо, ҳанӯз ҷавонони гумроҳ ба фиреби онҳо дода шуда, аз ҷониби ифротгароён мафкураи эшон идора карда мешавад, ки ин хатар ба амнияти ҳар давлату миллате дорад. Ва хонандаи азиз, мо тасмим гирифтем, дар заминаи ҳамин мавзуи мубрам бо Нозим Нурзода, корманди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон чанд саволу масъалаеро дар миён гузорем. Мусоҳибамон дар оғоз ин вабои номатлуби асрро шарҳ дода, гуфт, ки:
-Мавзӯи терроризму экстремизм ва радикализм ин на дирӯзу имрӯз, балки аз қадим ва таърих садои даҳшатнокаш ба гӯш мерасад. Ва бо истифода аз абзори дин ё омилу фактори дин дар бозиҳои геополитикӣ ҳануз аз асрҳои миёна вуҷуд дошт. Лекин дар асри 21 дар шароити имрӯза ин фишангу фишорҳо болои дигар давлатҳо аз ҳамин факторҳо истифода шуд, яъне аз дин истифода мешавад. Ин ҷараён дар раванди ҷаҳонишавӣ шохаҳои гуногуне пайдо кард, ки ДОИШ-у «Ал-қоида»-ву дигарҳо парвардаи як мактабанду ҳадафшон низ як аст. Мактаби онҳо даҳшатнок аст. Мактаби онҳо инсониятро аз инсонҳо мегирад, қатлу ваҳму даҳшату хунрезиро меомӯзад. Ҷавононро бо идеологиашон мағзшӯӣ мекунанд. Онҳоро ба майдони ҷанг мекашад. Ва номи динро зери ниқоби ришу, сатру ҳаҷравиҳояшон чанд бесаводи номуносиб ба дунё сияҳ нишон медиҳад. Ҳамаи ин корҳои сиёсии онҳо ба хотири манфиатҳост. Ба хотири нест кардани номи як миллат асту як давлатро аз байн бурдан аст, на бештар. Аммо, ҳайҳот, ки баъзе ҷавонони гумроҳи мо он қадар холиву пучу бемағзанд, ки ба онҳо пайравӣ мекунанд. Он навору роликҳояшонро дар шабакаҳои иҷтимоӣ тарғиб месозанд.
-Имрӯз тамоми давлатҳои дунё ба қавле барои пешгирӣ аз чунин падидаҳои номатлуб саршор аз хуну хасму дард мубориза эълон кардаву аммо, муваффак намешаванд, чаро?
-Он эътилофҳое, ки давлатҳои дунё мекунанд дар қиболи ҳамин ҳаракатҳову ифротчиҳо ва он муборизаҳое, ки эълон месозанд, онҳо аз сиёсати дустандарта, ки ин суханро Пешвои миллати мо низ ҳамеша гӯшзад мекунанд, истифода мебаранд. Яъне, он чӣ ки мегӯянд, ба он амал намекунанд ва барои ин ё он чорабиниҳо чунин суханҳоро паҳну интишор месозанд. Он эътилофҳо барои ҳамин то имрӯз самар намедиҳанд. Ҳодисаҳои охире, ки 2 марти соли 2024 дар шаҳри Москваи Федератсияи Россия рух дод бори дигар ҷомеаи ҷаҳониро ҳушдор дод, ки танҳо муборизаи ҳадафмандона, муборизаи муваффақона, ё ба истилоҳ муборизаи системавӣ метавонад, ин чолишу таҳдидҳоро ва ин хатарҳоро поин барад. Аммо, ба куллӣ аз байн бурда наметавонанд. Чаро, ки имрӯз интернет ва воситаҳои муассири техникӣ ва фанӣ дар ихтиёри ин гурӯҳҳо аст. Ва аз ҷавонони хомандешаи мо бисёр истифода мебаранд.
-Фазои холии иттилоотӣ, ки дар он иттилоот кофӣ ё дуруст нест, метавонад бо роҳҳои гуногун ба ҷавонон таъсир расонад. Вақте , ки фазои иттилоотӣ холӣ аст, гурӯҳҳои ифротӣ метавонанд осонтар бо ҷавонон муносибат кунанд, зеро онҳо он манбаъҳои маълумотие ҳастанд, ки дастрасии эшон осон аст… Ба ин андеша чӣ назар доред?
-Бо як ибтикороте, ки ҷомеаи маданиву фарангии мо мекунад ин кам аст. Ва чизи дигар ин, ки таъсири кору амали ин гӯна шахсиятҳову созмонҳову ҳаракатҳо дар зеҳни ҷомеаи мо масъалаи дигарест, ки бояд сари он ҷиддитар андеша намуд. Дар чанд сол, ки фазо як кам холӣ монд, бинед, ки фазоро чӣ гӯна пахш карданду аз ҷавонон чӣ гӯна истифода мебаранд. Хурофот дар 10 – 15 соли пеш хуруҷ кард. Ба хусус дар матбуоти мустақил. Инҳо албатта, ки ба зеҳни наврасу ҷавони мо таъсир мерасонанд. Ё таблиғоте, ки дар шабакаҳои иҷтимоӣ ва ё фазои маҷозӣ сурат мегиранд. Ҷавонони мо, ки бо компютер ва бозиҳои он ҷалб карда мешаванд, ифротгароёну террористон ҳамаи онҳоро зери назорати хеш қарор дода, аввал хуб меомӯзанд ва баъдан оҳиста, оҳиста ҷавононро ба кору амали хеш мекашанд. Инро албатта аксари ҷавонон дарк намекунанд, ва бозиҳои интернетиро як бозии оддӣ меҳисобанд. Вале онҳо аз ҷиҳати равонӣ мағзшӯӣ карда мешаванд, баъдан ин қишри осебпазирро ба майдони даҳшатбори ифротгароиву террористӣ ҷалб месозанд. Дар ин масир баҳри пешгирӣ, як олам корҳоеро бояд анҷом диҳем. Пеш аз ҳама масъулони самти мактабу маориф барномарезии хубу таъсирнок бояд пешниҳод кунанд, баъдан фарҳангиёну аҳли зиё, филму адабиёту ва он чизҳои заруриро пешниҳод созанд, инчунин дигар аҳли зиё бо як маърӯзаи хушку холӣ неву бо чанд барномаҳои боқуввату муассир ҷавононро атрофашон ҷамъ созанд, то тавонанд дар зеҳни насли наврасу ҷавон идеологияи ифротгароёнро барҳам зананд. Вагарна, ин кори саҳлу осон набувад.
- Диданд: 22
Ё пушти таблиғу ташвиқи дингароӣ киҳо нишастаанд?
Дар вазъияти ба тарзи босуръат идома кардани падидаи ҷаҳонишавӣ дар ҷомеаи муосир ва дар баробари он шиддат гирифтани дингароӣ ва зиёд шудани таассуби динӣ ҷомеаи ҷаҳониро нигарон кардааст. Ҳазорҳо шева ва равиши мубориза бар муқобили дингароиву таассуби диниро истифода мекунанд, аммо муборизаҳо баъзан бенатиҷа мемонанд. Зеро ҷавонон, ки қишри осебпазири ҷомеа маҳсуб мешаванд, аз ҷониби раванд ва ё гурӯҳҳои ифротӣ «мағзшӯӣ» мешаванд. Онҳоро бо ҳар роҳу усули ҷадиду сохта, мефиребанд, тафаккури онҳоро ҳатто назорат мекунанд ва аз хати кашидаашон бурун ҷастан намегузоранд. Вале, таҳлилагрону ҷомеашиносон ва сиёсатмадорон бар ин назаранд, ки бояд бар зидди ҳамаи ин, ақлу зеҳнҳои аз андешаҳои бикри миллӣ пур, муқобилият намоянд. Ҷавонон ва наслҳои нав бояд дар руҳияе тарбия шаванд, ки арзишҳои миллии хешро дифоъ карда тавонанд. Таъриху тамаддунро шинохтан барояшон осон бошад.
Ҷаҳонишавӣ ин падидаи нави иҷтимоиест, ки дар охирҳои асри 20-ум инсоният ба он рӯ ба рӯ шудааст. Раванди ҷаҳонишавӣ ҳамчун тамоюли объективии ҷомеа маҳсуб ёфта, ба давлатҳои миллӣ таъсири худро дар шаклҳои гуногун расонидааст. Зеро заминаҳои иқтисодию иҷтимоии ҷамъият мисли инқилоби илмӣ-техникӣ, иттилооту хизматрасонӣ, пешрафти ислеҳсолоти неъматҳои моддӣ ва баланд рафтани сатҳи иделологияи ҷомеа , ташкили ширкатҳои фаромиллӣ, инчунин ба миён омадани мушкилоти глобалӣ ба монандаи терроризму экстремизм ва қочоқи маводи мухаддир, коррупсия, низоъҳои нави иҷтимоӣ ва ғайра инсониятро дар ҷиҳати ҳали онҳо ногузир ба ҳам даъват мекунад. Бисёр аз масъалаҳое, ки ба инсоният рабт мегиранд, дар давраи ҷаҳонишавӣ якранг ҳастанд.
Бояд зикр кард, ки бо кушода шудани марзҳо мафкураи инсоният зери таъсири фишорҳову идеологиябозҳо қарор гирифтааст, ки ин таъсир ҳам мусбат арзёбӣ гардидааст ва ҳам манфӣ.
Таъсири аввал: фарҳангҳое, ки аз назари муҳити ҷуғрофӣ инкишоф наёфта буданд, ба онҳо таъсири манфӣ мерасад. Мисол, баъзе арзишҳо ва фарҳангҳое, ки хоси як миллат ва хоси як маҳал ҳастанд бо омадани ҷаҳонишавӣ онҳо ҳам костагӣ пайдо мекунанд.
Аз ҷиҳати мусбат гирем, ҷаҳонишавӣ як равандест, ки таъсири худашро ҳам ба ҳаёти иҷтимоӣ ҳам, ба ҳаёти маънавии инсон мерасонад. Ин ҷо метавон фаъолияти инсонро ба технологияи навини коммуникатсионӣ мисол зад. Зеро, имрӯз ба таври шаффоф метавон мушоҳида намуд, ки зиндагии инсонро бидуни техникаву технологияи навин тасаввур кардан ғайриимкон гардидааст.
Таъсири шабакаҳои иҷтимоӣ-интернетӣ
Имрӯз таблиғу ташвиқи дингароӣ ба ҳар роҳу восита хеле зиёд гаштааст. Бахусус дар шабакаҳои иҷтимоӣ-интернетӣ бисёр ба мушоҳида мерасад. Аммо пушти он номҳое, ки ба ин кор машғуланд на диндорон нишастаанд. Онҳое, ба чунин кор даст мезананд, ки дингароанд ва ҳадафашон пиёда кардани мақсадҳои нопоку пурғарази манфиатхоҳон асту бас.
Дингароӣ имрӯз як падидаест, ки дар аксар адёни дунё ба шакли кӯр-кӯрона ва тақлидкорона ба он муносибат мекунанд. Танҳо онҳое, ин гуна муносибат мекунанд, ки аз дини мубини ислом бӯ набурдаанд. Пушти ин тақлидкориҳо ҳазорон фитнаву ҳангомаро ҷо медиҳанд. Онҳое дингароанд дар зоҳир ниқоби дин доранду дар ботин орӣ аз илми диниву дунявианд, ҳама заҳмату талошҳои онҳо ба хотири манифатҳои давлатҳои абарқудрат сурат мегирад. Дидаву мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, ки дингароиро имрӯз тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ бештар тарғибу ташвиқ мекунанд ва мардумро ба он равияву падидаҳои номатлуби давр даъват месозанд, ки ин гӯна рафтори онҳо на ба дин рабт дораду на ба инсоният..
- Диданд: 26
Саҳифаи 2 аз 23
.JPG)
.jpg)
1USD
1EUR
1RUB