Ҳозирини гиромӣ!

                 Ҳамдиёрони азиз!

         Сарчашмаҳои таърихӣ гувоҳӣ медиҳанд, ки дар радифи ҷашнҳои Меҳргон ва Сада Наврӯз таърихи чандҳазорсола дорад. Наврӯз дарвоқеъ яке аз   куҳантарин ҷашнҳои мардумӣ мебошад. Таҷлили Наврӯз аз қадимтарин замонҳо то ба имрӯз ҷузъи таркибии ҳастиву ҳувияти қавмҳои ориёӣ, аз ҷумла   тоҷикон ба ҳисоб меравад. Далели асосии умри тӯлонӣ доштани Наврӯз табиӣ будани он аст. Зеро маҳз дар арафаи Наврӯз табиат эҳё шуда, замин   қабои сабз ба бар менамояд, марди деҳқон ба кишти баҳорӣ оғоз мекунад ва бо умеду нияти ба даст овардани ҳосили фаровон ба замин дона кишт   мекунад.

    Дигар ин ки, Наврӯз айёми тавозуни байни табиат ва инсон буда, баробари дигаргунии куллӣ дар табиат рӯҳи инсонро низ ба куллӣ тағйир медиҳад   ва ӯро ба рӯзи неку рӯзгори обод раҳнамун месозад. Аз фурсати муносиб истифода бурда, ба шахсоне, ки дар корҳои ободонӣ ва баргузории   чорабинии Наврӯзӣ саҳм гузоштаанд изҳори сипосу минатдории худро баён менамоям. Хурду бузурги мардуми заҳматкашу сарбаланди ноҳия ва ҳамаи   шумо ҳозирини арҷмандро ба ифтихори Наврӯзи фархундаву оламафрӯз – ҷашни бедории табиат ва инсон самимона табрик мегӯям, ба Шумо   саодатмандӣ, иқболи нек, ҳаёти пур аз муҳаббати бепоёну илҳомбахш ва тамоми хушиҳои дунёро таманно дорам.

   

       Ҳозирини гиромӣ! Наврӯз иди бостонӣ ва анъанавии тоҷикон ва тамоми халқҳои ориёӣ ба ҳисоб меравад, ки таърихи беш аз 6-ҳазор сол дорад. Он ба рӯзи аввали солшумории шамсӣ, яъне 1-уми фарвардин ё худ 21-уми марти солшумории милодӣ рост меояд. Наврӯзро дар баъзе ҷойҳо «Иди сари сол» ва «Иди соли нав» низ меноманд. Баъдтар Наврӯз дар байни дигар халқҳои ғайриэронӣ, аз он ҷумла мардуми туркнажод низ Наврӯз ҳамчун «Иди соли нав» қабул гардидааст. Мардум аз қадимулайём ба пешвози Наврӯз тайёрӣ медиданд, хонаҳоро рӯбучин карда, тоза нигоҳ медоштанд ва оро медоданд. 25 рӯз пеш аз Наврӯз дар зарфҳои махсус гандум сабзонда, дар рӯи дастурхон мегузоштанд ва омади кишти деҳқониро аз рӯи ҳолату, сабзиши онҳо пешбинӣ менамуданд.

    Мардуми тоҷик Наврӯзро на фақат бо хондани шеър ва сароидани таронаи идона ҷашн мегиранд, балки бо гузоштани анвои гуногуни мева, сабза, тасвири ҷонварон ва ашёҳои рангоранг, ки ҳар кадом рамзе аз ойини наврӯзӣ ҳаст, хонаю дастархон ва маҳалли ҷашни худро ороста мекунанд. Наврӯз дар Тоҷикистон бо шарофати истиқлолияти давлатӣ эҳё гардида, шукӯҳу шаҳомати тоза пайдо кард ва ба яке аз ҷашнҳои бузургу муқаддаси миллии мардуми тоҷик табдил ёфт. Бо ташаббуси Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 2010 аз тарафи СММ ба Иди Наврӯз мақоми байналмилалӣ дода шуд. Аз ин рӯ, таҷлили ин ид дар сатҳи байналмилалӣ миллатҳои ҷаҳонро бо ҳам қарин мегардонад.

          

    Дар фазои софу беғубор ва сулҳпарвари сарзамини кӯҳанбунёд ва муҳити созандаю бунёдгари мо накҳати яке аз қадимтарин ва зеботарин ҷашни аҷдодонамон – Наврӯзи хуҷастапай танинандоз асту ба машом мерасад. Аз шарофати Наврӯз қалби пиру барноро эҳсоси гуворою фараҳбахши наврӯзӣ фаро мегирад. Ба истиқболи Наврӯзи оламафрӯз дар гӯшаву канори Тоҷикистон чун арзи эҳтиром ба анъанаҳои миллии ниёгон дастархони идонаи наврӯзӣ меороянд ва мардум аз файзу баракати рӯзгор шукргузорӣ менамоянд. Акнун ин ҷашни фархундаро дар тамоми ҷаҳон бо шукӯҳу шаҳомати хоса таҷлил мекунанд. Наврӯз нишонаи олии хубию покӣ, дӯстию ҳамдилӣ ва иди сафову эҳёи табиат аст. Ин иди бузург аз давраи Ҷамшеду Каюмарс то ин замон чандин марҳилаҳои вазнини таърихиро тай намуда, аз чанги душманону бадхоҳон раҳо ёфта, то ба замони имрӯзи мо расидааст. Наврӯз ин оғози рӯзу моҳу соли нав аст. Наврӯзе, ки ободӣ мехоҳад, Наврӯзе, ки дӯстӣ мехоҳад, Наврӯзе, ки сарсабзӣ меорад имрӯзҳо ҷаҳонӣ шудааст. Баъди соҳибистиқлол гаштани Тоҷикистон ҳамасола дар таърихи 21-24-уми март дар саросари кишвар ин ҷашни бошукўҳ бо тамоми расму оинҳояш таҷлил карда мешавад.{....}

          Модарону хоҳарони азиз!     

    Иди фархундаю фараҳбахши Модарон ба оғози фасли зебои баҳор, яъне фасли шукуфоии табиат, ба оғози фасли умеду орзуҳои неки инсоният рост меояд.

    Зан ҳам монанди баҳор сарчашмаи зиндагист ва оташи меҳри зан дидаҳоро нуру дилҳоро сурур ва манзилҳоро равшанӣ мебахшад. Бо камоли эҳтирому самимият ҳамаи Шумо – модарону хоҳарони азизро ба ифтихори Рӯзи Модар табрику муборакбод намуда, ба ҳамаатон тансиҳативу бахту иқболи нек, саодату сарбаландӣ ва барори кору баракати рӯзгорро таманно дорам.

         Модарону хоҳарони азиз!Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон     баён     намудаанд: «Мардуми соҳибфарҳанги тоҷик аз қадимулайём ба қадру мартабаи волои модар арҷ мегузоранд ва ба ҷо овардани ҳурмату   эҳтироми модар то   ба имрӯз яке аз суннатҳои миллии тоҷикон ба шумор меравад». Сарвари давлат фаъолияти гунонгунҷабҳаи бонувонро   бисёрбарҷаста зикр намуданд:   «Имрӯз ҷомеаи Тоҷикистон дар симои зан на танҳо модар, хоҳар ва ҳамсар, балки сиёсатмадори шинохта, олими   нуқтасанҷ, сарвари муваффақ, соҳибкори   саховатпеша, табиби ҳозиқ, донишманди асил, ҳимоягари ҳифзи ҳуқуқ, ҳомии Ватан, деҳқони асил   бинокори номдор, мураббии наслҳо ва ҳамшираи меҳрубонро мебинад, ки ин мояи ифтихори ҳар яки мову шумо мебошад».

       

 

 

    

    Ин гувоҳи таваҷҷуҳи давлату Ҳукумат ба зан ва баланд бардоштани мақоми ӯ дар ҷомеа мебошад. Зани тоҷик дар ҳама давру замон ҳамқадами мардон буда, дар кулли бурду бохтҳо, муборизаҳо баҳри озодию Истиқлоли Ватан ҳамнафаси мардон буд ва мебошад. Зан-модар ба мисли баҳор пурнакҳату муаттар, сабзу хуррам ва шодобу шукуфон буда, бо оғози фасли баҳор ва арафаи соли нави аҷдодӣ, яъне ҷашни Наврӯз рост омадани Рӯзи Модар дар кишвари зебову офтобии мо рамзи нек аст.

     Модар аввалин мураббии башарият аст ва тарбияи инсон аз домони поки ӯ оғоз мешавад. Беҳтарин орзу ва таманниёте, ки инсонҳо дар замирашон мепарваранд, ин арзи эҳтиром ба шахсияти Зан - Модар аст. Зан тавлидгару мураббии инсон ва устоди беназири фарзанд аст. Нахустин мактаби инсон-мактаби модар мебошад, ки ҳамаи мо таҳти парасторӣ ва навозиши ӯ ба камол расида, сабақи одамият омӯхтаем. Аввалин шеъри олам низ аллаи модар аст. Модар сарчашмаи меҳру муҳаббат, панду ахлоқ ва ҳидоятгари роҳи дурусти зиндагӣ буда, барои ҳар шахси дилогоҳ як рукни имон аст. Аз ин рӯ, дар тамоми давру замонҳо Зан-Модар офаранда, тарбиятдиҳанда ва нодиртарин гавҳари ҳастӣ буда, қиматтарин неъмати дунё, сарчашмаи муҳаббати беканор, ҳимматбаландтарин шахси башарият аст. Маҳз меҳри бепоён ва навозиши гарми модар моро ба оламу одам ошно сохтааст. Заҳмати шабонарӯзӣ, бедорхобӣ, пурбардории ӯ танҳо ба худаш хос аст.

      Модарону хоҳарони гиромӣ! Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба   мақоми зан дар ҷомеа аҳамияти хоса дода қайд намудаанд: «Таҷрибаи таърихӣ собит намудааст, ки дар хонадони солим фарзандони солим ба воя   мерасанд. Маърифати фарзандон, рафтору одоб ва ахлоқи ҳамида пеш аз ҳама аз оила, аз падару модар вобаста аст. Мо вақте ба ҷомеаи шаҳрвандӣ ва   таҳаввулоти маънавӣ расида метавонем, ки асоси ҷомеаро шахсиятҳои соҳибназар ва дорои нерӯи ақлонӣ фаро гиранд. Воқеан, мо дар зиндагӣ ҳеҷ гоҳ   наметавонем муҳаббати беҳтар аз муҳаббати модари худ дарёбем. Аз ин лиҳоз, модар на танҳо азизтарин шахс барои ҳар як фарзанд, балки гаронтарин   сарвати ҳар як халқу миллат мебошад. Бинобар ин, башарият имрӯз ба ҷомеае арҷ мегузорад, ки мақому манзалати занро гиромӣ ва пос медорад».

     Ҳоло занони ноҳия барои рушду нумӯи тамоми соҳаҳои ҳаёти халқ баробари мардон кору фаъолият менамоянд. Онҳо душвориҳои давраи гузаришро     пасисар карда, аз дастовардҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ ифтихор доранд. Мавриди зикр аст, ки ба Маҷлиси вакилони халқи ноҳия 12 нафар   бонувон аз ҷониби мардум пазируфта шудаанд. Вакилони ҷамоатҳои деҳот бошанд, аз ҳисоби бонувон 18 нафарро ташкил медиҳанд.

   Дар ноҳия 154 нафар занон ба таълиму тарбияи насли наврас машғуланд. Дар муассисаҳои соҳаи тандурустии ноҳия 117 нафар бонувон баҳри ҳифзи саломатии мардум камари ҳиммат баста, ки аз ин шумора 8 нафари онҳо дорои таҳсилоти олӣ мебошанд. Шумораи роҳбарони хочагиҳои дехқонӣ аз ҳисоби занон 29 нафарро ташкил дода, 79 нафар бонувон ба фаъолияти соҳибкории хурду миёна машғуланд. Тибқи дастури Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бахшида ба «Рӯзи модар» 30 нафар модарони серфарзанд ва собиқадор, бо маводи ғизоӣ, 25 нафар модароне, ки фарзандонашон ихтиёран ба даъвати баҳории имсола номнавис гардидаанд, 4 нафар модароне, ки зиёда аз се фарзандашон дар сафи Қувваҳои мусаллаҳи ҷумҳури адои хизмат карданд, 30 нафар духтарони мактаб-интернати ҷумҳурявӣ, зиёда аз 400 нафар модарону хоҳарон бо туҳфаҳои идона аз тарафи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳия сарфароз гардонида шудаанд.

 

    Бонувон ва хоҳарони меҳрубон! Шумо, ки мураббии ҳаёт ва шоҳсутуни зиндагӣ ҳастед, бо панду насиҳат ва меҳри модарона метавонед фарзандонро бо роҳи росту дуруст ҳидоят намоед. Модарон баробари рисолати бузурги инсонӣ боз вазифаи муқаддаси тарбияи фарзанди солим, соҳибмаърифат, боодобу некахлоқ ва дорои маънавиёти баландро бар дӯш доранд. Шумо, модарону занон, пайвандгари наслҳову замонҳо, имрӯзу фардои ҷамъият ва ҳусни зеботарин саҳифаи китоби зиндагӣ ҳастед. Боварии комил дорем, ки занони ноҳия барои пойдории хонадон, тарбияи фарзандони соҳибмаърифат, бонангу номус ва ободии диёр нерӯю ғайрати худро дареғ намедоранд.

    Аз фурсати муносиб истифода бурда, занону духтарони ноҳияро даъват мекунам, ки пайваста маърифати шаҳрвандиву ҳуқуқии хешро боло бардошта, дар ҳама соҳаҳои ҳаёти ҷомеа фаъолона иштирок намоянд. Бо умеди ояндаи зебо пойдории оила ва зиндагии осудаҳолонаи ҳамаи сокинони ноҳия, Шуморо, модарону хоҳарони азиз, ки воқеан сарчашмаи тамоми фазилатҳои инсонӣ ва хуррамиҳои ҳаёт ҳастед, бори дигар бо иди фархунда – Рӯзи Модар муборакбод намуда, бароятон саломатии бардавом, хонаободиву некрӯзӣ, саодату сарбаландӣ ва тамоми хушиҳои рӯзгорро орзумандам.

Идатон, муборак, модарону хоҳарони

гиромиқадр!

   

 

                                                                                                   

        

Ҳозирини гиромӣ!

   Сарчашмаҳои таърихӣ гувоҳӣ медиҳанд, ки дар радифи ҷашнҳои Наврӯз ва Меҳргон Сада таърихи чандҳазорсола дорад.Ҷашни Сада яке аз бузургтарин суннатҳои волои мардумони ориёитабор маҳсуб мешавад. Пайдоиш ва решаи иҷтимоии ин ҷашн бештар ба корҳои кишоварзӣ, бо рӯзгори қадимаи ин мардумон пайванди ногусастанӣ дорад. Тибқи иттилои Муҳаммади Наршахӣ, Абулқосими Фирдавсӣ, Абӯрайҳони Берунӣ, Байҳақӣ ва дигарон аз қадимулайём ҷашни Сада дар даҳумин рӯзи моҳи баҳмани солшумории хуршедӣ яъне панҷоҳ шабу панҷоҳ рӯз пеш аз ҷашни Наврӯз 

 

 

 

   Таҷлил мегардидааст, ки тибқи тақвими мелодӣ баргузории он ба рӯзҳои охири моҳи январ баробар аст. Аз рӯи иттилои солшуморҳо Сада ба муносибати аз хонаи зимистонааш убур намудани хуршед ва ба баҳор майл кардани он ҷашн гирифта мешавад, ки ин ҳолати табиат дар натиҷаи баробар шудани шабу рӯзи зимистонӣ ба амал меояд. Бо амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 13 декабри соли 2018 №АП-1140 ҷадвали баргузории фестивал, намоиш, ид ва озмунҳои анъана ва ҳунарҳои мардумӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2019-2021 тасдиқ шудааст, ки тибқи ин ҷадвал иди Сада ва намоиши тухмии зироатҳои кишоварзӣ ба нимаи дуюми моҳи  январ рост меояд. Бояд тазаккур дод, ки Сада вожаи форси-тоҷикӣ аст.

 

 

 

  Сада то ҳамлаи муғул ва ба сари қудрат омадани шоҳони бегонанажод дар дарбор ва байни халқ чун ҷашнҳои Наврӯзу Меҳргон бо анъаноти деринаи ориёӣ таҷлил мегардид. Сада то ҳол дар байни зардуштиёни Ҳинду Эрон баргузор мегардад. Мардумони Варорӯд онро бо номҳои дигар, чун ҷашни «Ҳут», «Чаҳоршанбеи охирон», «Чаҳоршанбеи сурӣ» ва «Оташаффрӯз» таҷлил менамоянд. Тоҷикон ҳеҷ гоҳ ба оташ беэътиноӣ намекунанд. Нур ва оташ яке аз муқаддасоти мардумони ориёӣ аст. Фаро расидани ҷашни Сада басо рамзӣ буда, ҳамчун иди кишоварзон ба ҳукми анъана даромадани таҷлили расмии ҷашнвораи мазкур далели он аст, ки миллати кӯҳанбунёди мо дар партави сиёсати Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба арзишҳои гузаштаи фарҳангии хеш рӯ овардааст ва эҳёи онҳоро вазифаи бошарафи худ медонад. Ҳамин тавр ҷашни Сада муждадиҳандаи Наврӯз арзёби гардидааст.

 

 

    Дар ин бора дар осори шоирони мутақаддим ишораҳои зиёде рафтааст. Боиси хурсандист, ки кишоварзони ноҳия мо имсол низ ҷашни расмии Садаро бо дастовардҳои ҷолиби меҳнатӣ пешвоз мегиранд. Деҳқонон дар ин айём тайёрии кишту корро мебинанд.

Ҳозирини гиромӣ!

Шумо ва кулли сокинони ноҳияро ба ҷашни Сада табрику муборакбод гуфта, бароятон барору комёбиҳо таманно дорам.

Саломату сарбаланд бошед!